Ukrayna heyeti, Rusya’ya sundukları teklif kapsamında Ukrayna’nın ittifaklara katılmamayı ve yabancı askerlere ev sahipliği yapmamayı kabul edeceği ancak güvenlik garantisinin NATO’nun 5’inci maddesi benzeri önlemlerle korunmasının gerekeceğini kaydetti.

Açıklamada Ukrayna’nın Türkiye’yi başlıca güvenlik garantörleri adaylarından gördüğü kaydedildi. Türkiye'nin yanı sıra İsrail, Kanada, Polonya, Rusya, ABD, İngiltere, Almanya ve İtalya garantör olabilecek ülkeler arasında sıralandı.

Ukrayna heyeti, güvenlik garantörlüğü sisteminin işlemesi durumunda Ukrayna’nın ‘‘tarafsız statü’’ teklifini kabul edebileceğini belirtti. Ukrayna’nın müzakere heyetinden David Arakhamia, ‘tarafsız statü’nün yabancı askeri üs barındırmamayı içereceğini söyledi.

Ukraynalı müzakereci ancak en başta Rusya ile uzlaşma için Ukrayna’da referenduma gidilmesi gerektiğini belirtti ve Moskova ile nihai anlaşmaya varılması için önce Ukrayna topraklarının genelinde çatışmaların sona ermesi gerektiğini kaydetti.

Ukraynalı müzakereci Oleksander Chaly, ‘‘Bu önemli hükümler üzerinde uzlaşılırsa, o zaman Ukrayna blok üyesi ve nükleer güç olmayan bir devlet olarak mevcut statüsünü kalıcı tarafsızlık biçiminde fiilen sabitleyebilecektir’’ dedi.

Chaly, ‘‘Topraklarımızda yabancı askeri üslere ev sahipliği yapmayacağız; yabancı askeri birlik bulundurmayacağız. Askeri tatbikatlar garantör ülkelerin rızasıyla yapılacak’’ dedi.

Ukrayna teklifte Rusya’nın ilhak ettiği Kırım’ın statüsüyle ilgili 15 yıl sürecek müzakere sürecinin yer aldığını ve bunun ancak tam ateşkes durumunda yürürlüğe gireceğini kaydetti.

Ukrayna tarafı açıklamasında, ülkenin güneyindeki Donbas bölgesinin durumunun ise Ukraynalı ve Rus liderler tarafından ayrıca görüşüleceğini belirtti.

Ukrayna tarafı tüm bunların Rus müzakere heyetine sunulduğunu ve resmi yanıtlarının beklendiğini bildirdi.

Ukrayna heyeti, Putin ve Zelenski arasında görüşme de talep etti.

Rusya’nın başmüzakerecisi Vladimir Medinski ise görüşmelerin yapıcı geçtiğini, Ukrayna’nın önerilerine bakıp bunları Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’e ileteceklerini söyledi. Medinski, Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski arasındaki bir görüşmenin ancak dışişleri bakanlarınca nihai bir anlaşmanın sağlanması durumunda mümkün olacağını bildirdi.

Rusya’dan Kiev ve Çernihiv’de askeri faaliyetleri azaltma kararı

Öte yandan Rusya görüşmelerin ardından, Ukrayna’nın başkenti Kiev ile Çernihiv kentlerinde askeri faaliyetleri önemli ölçüde azaltma kararı aldığını açıkladı.

Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin, İstanbul’daki müzakerelerin hemen ardından yaptığı açıklamada, kararın karşılıklı güven ve gelecek müzakereler için gerekli zemini oluşturmak amacıyla alındığını bildirdi.

‘’En anlamlı ilerleme bugün kaydedildi’’

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise müzakerelerin başlamasından bu yana en anlamlı ilerlemenin bugün kaydedildiğini söyledi. Çavuşoğlu taraflar arasındaki yakınlaşmanın arttığını memnunlukla gördüklerini belirtti ve ‘‘Daha zor meselelere sonraki seviyelerde iki ülkenin dışişleri bakanlarının şekil vermeleri öngörülmektedir’’ dedi.

Ukrayna savaşında beşinci haftaya girilirken, İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Ofisi’nde heyetler arasında yürütülen müzakereler öncesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, taraflara seslenmiş, çatışmaların dost ve komşu olarak kendilerini derinden üzdüğünü ifade etmişti.

Türkiye olarak barış ve istikrar için bölgede ve ötesinde sorumluluk üstlenmekten hiçbir zaman kaçınmadıklarını ve kaçınmayacaklarını vurgulayan Erdoğan, “Adil bir barışın kaybedeni olmayacağına inanıyoruz. Çatışmanın uzaması hiç kimsenin yararına değildir” demişti.

Rus oligark ve işadamı Roman Abramoviç'in de müzakerelere katılması dikkati çekmişti. Abramoviç'in, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'ın yanında oturduğu ve Erdoğan'ın konuşmasını dinlediği görülmüştü.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Rus milyarder Roman Abramoviç’in Rus müzakere heyetinin resmi bir üyesi olmadığını, ancak Rus ve Ukrayna tarafları arasında “bazı iletişimleri sağlamak” amacıyla Türkiye’deki görüşmelerde yer aldığını söylemişti.