Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca, Anayasa Mahkemesi’nin faaliyetlerine ilişkin politika notu hazırladı.

Anayasa Mahkemesi’ne 2012 yılından bu yana yaklaşık yarım milyon bireysel başvuru yapıldı. Son 10 yılda yapılan 470 bin 938 başvurunun yüzde 79,6 oranına denk düşen 375 bin 17’si sonuçlandı. AYM 298 bin 59 başvuru hakkında kabul edilemezlik kararı verirken 61 bin 264’ü hakkında en az bir hakkın ihlali, 13 bin 210’u hakkında ise idari ret kararı verdi.

,CHP’nin raporuna göre Anayasa Mahkemesi tarafından en az bir hakkın ihlal edildiğine karar verilen bireysel başvuru sayısı 2013 yılında 75 iken 2022 yılında bu sayı 35 bin 407’ye ulaştı.

‘Hak ve Özgürlükler’ açısından AYM’nin kararlarının dağılımını inceleyen CHP’li Karaca; AYM’nin verdiği ihlal kararlarında ilk sırayı 49 bin 269 ile makul sürede yargılanma hakkının aldığına dikkat çekti. AYM kararlarında makul sürede yargılanma hakkı ihlallerinin yüzde 80’lik oranla başı çektiğini vurgulayan Karaca, sonuçlandırılan başvuruların 298 bininin "kabul edilemezlik" ile sonuçlanmasının "manidar olduğunu" belirtti.

30 Aralık 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan “Harçlar Kanunu Genel Tebliği” ile yargı yollarına başvuru süreçlerinde alınacak yargı harçları da belirlendi. Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurularda ödenen harç ücreti 2022 yılında 664,10 TL iken bu tutar 2023 yılında bin 480,40 liraya çıktı. 2018 yılında ise söz konusu harç ücreti 294,70 TL, 2019’da 364,60 TL, 2020’de 446,90 TL, 2021’de 487,60 TL olarak uygulanıyordu.

Son beş yılda AYM’ye başvuru harçlarında yüzde 403 oranında zam yapıldığını belirten CHP’li Karaca, bu durumun "kişilerin adalete erişimini olumsuz etkilediğini" belirterek şunları kaydetti:

"Yargı harçlarına yüzde 100’e yakın zam yapılmış olması hak arama hürriyeti önünde engel teşkil ederken adil yargılanma hakkı ve diğer anayasal hakların da ihlaline yol açıyor. 2022 yılındaki başvuru harcının üstüne yüzde 122'lik bir zam gelmiş durumda… Asgari ücrete yapılan zam oranı ise yüzde 54,66. Tek adam döneminde hak ihlalleri tavan yaparken 2018-2023 yılları arasında AYM'ye başvuru harçlarında yüzde 403 artış gösteriyor ki vatandaş hak aramasın.”

‘İŞARET EDİLEN’ ADAYLARLA SEÇİM ve GÜDÜMLÜ YARGI ANLAYIŞINA SON VERECEĞİZ’

CHP’li Gülizar Biçer Karaca, söz konusu raporunda AYM Başkanlığı’na dair seçimlere de değindi. İktidar kanadının en kıdemsiz üçüncü üye olan İrfan Fidan’ın AYM Başkanlığı’nı desteklediği iddialarının gölgesinde gerçekleşen seçimleri hatırlatan Karaca, "Yargıya olan güvenin sarsıldığı AKP iktidarı döneminde tarafsız yargıya duyulan ihtiyaç her geçen gün artıyor" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"AYM’nin en kıdemsiz üçüncü üyesi olan İrfan Fidan, partili cumhurbaşkanı tarafından desteklenmesine rağmen kaybetti. Kamuoyunda ‘işaret edilmesi’ne rağmen kaybetti yorumları yapılması da gösteriyor ki iktidarın anayasal kurumlar ile yasama ve yargının üzerinden elini çekmemesi adaletsizliği meşrulaştırıyor. AYM Başkanı seçim adaylığı, seçim süreci ve tüm bu tartışmalar gösteriyor ki hak hukuk adaletin tesisi için AKP iktidarının güdümlü yargı girişimleri gecikmeksizin bertaraf edilmek zorunda."