Bu yılın başlarında İnsan Hakları Konseyi tarafından görevlendirilen Ukrayna Soruşturma Komisyonundan uzmanlar şimdiye kadar dört bölgeye odaklandı: Kiev, Çernihiv, Karkiv ve Sumy.

Şimdiye kadarki en kapsamlı bulgularını sunan ekip, Rus gözaltı merkezlerinde dayak, elektrik verme ve çıplak muamele konusundaki ifadelerine atıfta bulundu. 

Komisyonun başkanı Erik Mose İnsan Hakları Konseyi'ne verdiği demeçte, "Komisyon tarafından toplanan kanıtlara dayanarak, Ukrayna'da savaş suçları işlendiği sonucuna varılmıştır." dedi.

Ukrayna ordusuna da ait iki vaka var

Komisyon üyesi Pablo de Greiff de ekibin “Ukrayna askerleri tarafından Rusya Federasyonu askerlerine yönelik iki kötü muamele vakası bulduğunu” söyledi. Ancak Rusya Federasyonu adına savaş suçu teşkil eden çok daha fazla sayıda olay tespit edildi.

Ukrayna'ya 10 günlük bir Haziran gezisi sırasında ekip, Kiev'in dışındaki bir şehir olan Bucha'yı ziyaret etti.

“Ziyaret ettiğimiz bölgelerde infazların sayısı bizi şaşırttı. Komisyon şu anda 16 kasaba ve yerleşimdeki bu tür ölümleri araştırıyor” diyen Greiff, yaşanan cinayet ve katliamlara dair detaya girmedi. 

Bulgularda, 24 Şubat'tan bu yana Ukrayna'da yaşanan yıkım, ölüm ve umutsuzluğa dair haber kuruluşlarının aktardığı raporlara da yer veriyor. 

Rusya'nın veya diğer fail olduğu iddia edilen kişilerin adalet karşısına çıkıp çıkmayacağı belirsiz olsa da, bu tür bir belgeleme, Uluslararası Ceza Mahkemesi savcılarının çalışmalarına katkıda bulunabilir.

BM raporu nasıl hazırlandı?

Komisyon müfettişleri 27 kasaba ve yerleşim yerinin yanı sıra mezarları, gözaltı ve işkence merkezlerini ziyaret etti. 150'den fazla mağdur ve tanıkla görüşüldü. Savunma grupları ve hükümet yetkilileriyle görüşüldü. Olaylara ilişkin görüntüler ve fotoğraflar incelendi. 

Belirsiz sayıda Rus askerinin cinsel ve şiddet suçları işlediğinin tespit eden hastane raporları alındı. Bu raporlarda mağdurların yaşlarının 4 ile 82 arasında değiştiği görüldü.

Komisyon, gözaltına alınan veya sınır dışı edilen kişiler için filtreleme kampları iddiaları, insanların zorla nakledilmesi ve çocukların hızlı evlat edinilmesine ilişkin iddialar da dahil olmak üzere ilgi alanlarıyla, soruşturmasını kademeli olarak genişletmeyi planlıyor.

Ukraynalı çocuklar yetiştirilmek üzere Rus yetimhanelerine veriliyor

ABD'nin insan hakları konseyi büyükelçisi Michele Taylor, "Rusya'nın vahşetlerinin kanıtları, son zamanlarda cesetlerin işkence belirtileri gösterdiği İzium'da toplu mezarların ortaya çıkarılmasıyla gün geçtikçe daha korkunç hale geliyor" dedi. 

Rus yetkililerin 900 bin ila 1,6 milyon Ukrayna vatandaşını sorguladığını, gözaltına aldığını ve/veya zorla sınır dışı ettiğini belirten “çok sayıda kaynak” olduğunu ileri süren Taylor, çocukların da Ukrayna'dan sınır dışı edildiğini ve evlat edinilmek üzere Rus yetimhanelerine yerleştirildiğini iddia etti.

Rusya'nın bir avuç müttefiki Moskova'yı savunmaya geçti

Belarus'un Cenevre'deki BM Daimi Temsilci Yardımcısı Ina Vasileuskaya, Rusya'nın işgal amacının Ukrayna'da Rusça konuşanları korumak olduğunu söyledi ve “İnsan Hakları Konseyi'nde sadece Rusya'yı suçlayan taraflı tartışmalar çıkmaz sokaktır” dedi.

Vasileuskaya, Belarus'un Ukrayna'yı işgal etmeden önce Rus güçlerinin toplandığı yerlerden biri olmasına rağmen ülkesinin çatışmaya taraf olmadığını da sözlerine ekledi. 

Toplu mezarlar özel olarak incelenecek

BM yetkilileri cuma günü yapılan son açıklamada, Ukrayna'nın doğusundaki Izium yakınlarında yüzlerce cesedin bulunduğu bir toplu mezar alanını araştırmayı planladıklarını duyurdular. 

Ukrayna Soruşturma Komisyonu başkanı Erik Mose bir basın brifinginde, "Bu elbette yeni bir olay ama kesinlikle Izium olayına da bakmayı planlıyoruz." dedi.

İnsanlığa karşı suç işlenip işlenmediği sorulduğunda Mose, komisyonun hem delil hem de analiz eksikliğini öne sürerek henüz bu sonuca varmadığını söyledi.