Facebook'a ait olan bu üç platforma, Türkiye saatiyle 18:40'tan itibaren internet tarayıcılarından ya da telefon uygulamalarından erişilememişti.
Facebook kurucusu Mark Zuckerberg, kişisel hesabından yaptığı paylaşımda "Değer verdiğiniz insanlarla iletişim kurmak için hizmetlerimize ne kadar bel bağladığınızı biliyorum" dedikten sonra kesintiler için özür diledi.
Teknoloji üzerine haber yapan Verge ve CNET gibi internet siteleri sorunun DNS kaynaklı olduğunu yazdı.
DNS nedir?
Açılımı domain name server (alan adı sunucusu) olan DNS, internetin telefon rehberine benzetilebilir. Bu sunucular örneğin tarayıcılarına facebook.com yazan kişilerin, internetteki hangi sunucunun IP adresi ile iletişime geçmesi gerektiğini o kişinin tarayıcısına iletiyor.
2019'da yaşanan bir başka sunucu sorunu da Facebook'a 24 saat boyunca erişilememesine yol açmıştı.
Guardian gazetesi teknoloji editörü Alex Hern ise Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımda "Arkadaşlarım Facebook'a ait her şeyin nasıl bir anda çöktüğünü basit bir şekilde anlatmamı istemişti, işte şöyle oldu" dedi ve ekledi:
"Facebook internetteki yönlendirme protokolüne, yanlışlıkla olduğunu varsaydığımız bir şekilde bir mesaj gönderdi. Bu mesaj özetle 'Hey, artık bizim bir sunucumuz yok' diyordu.
"Normalde bunu düzeltmek kolaydır. Bir mesaj daha gönderip 'Ah, kusura bakmayın. Bizim sunucularımız var ve işte şu adresteler' dersiniz. Bazı şeyler bir süre düzgün çalışmayabilir, mesajın internetin tüm köşelerine yayılması zaman alır ama süründürse de öldürmez.
"Fakat Facebook her şeyi yalnızca kendi sistemleri üzerinden yapıyor. Bu yüzden sunucuları internetten silindiğinde, o ikinci mesajı atacak imkanı bulamadılar.
"O mesajı iletmesi için sisteme bağlanma imkanları da kalmadı.
"Sunucunun olduğu odaya girip müdahale etmek istediklerinde kapıda bir kartla açılan akıllı kilit de bu yüzden çalışmadı.
"Fiziksel güvenlik biriminin başındaki kişiye, akıllı kilit çalışmadığı için normal bir anahtarla başka bir noktadaki veri tabanını devreye sokmaları gerektiği mesajını iletecek sistem de aynı nedenle çalışmadı."
Büyük internet sitelerinin hizmetlerinde kesintiler yaşanması olağandır. Örneğin geçen hafta Slack'in başına da geldi.
Bu olayı sıra dışı yapan ise büyüklüğü, süresi ve bağlamı.
DNS sorunları nedeniyle yaşanan pek çok kesinti kısa sürede çözülür ve daha küçük çaplı olur. Bir ülkede kullanıcılar siteye erişemezken dünyanın geri kalanı bir sorun yaşamaz.
Bu sefer kesinti hem küresel oldu, hem de Facebook'un sahip olduğu pek çok şirketi etkiledi.
Üstelik bu kadar uzun süren sorunlara da nadiren rastlanıyor.
Facebook'un merkezinde de kaos yaşandığı, teknisyenlerin var güçleriyle çalıştığı aktarılıyor.
Bu soruna yol açan şey henüz bilinmiyor. Bu tür kesintiler genellikle hacklenmelerden kaynaklanmaz fakat bu ihtimali de gözardı edemeyiz.
Bu hafta Facebook için kötü bir şekilde başlamıştı. Facebook Belgeleri sızıntısının kaynağı olan kişi kimliğini açıklamıştı.
Fakat Facebook için kötü başlayan hafta, felaket bir şekilde devam ediyor.
Facebook'tan yapılan açıklamada, "Bazı kullanıcıların uygulama ve ürünlerimize erişmekte sorun yaşadığının farkındayız. En kısa zamanda normale dönmek için çalışıyoruz ve sorundan dolayı özür diliyoruz" ifadeleri yer aldı.
Daha sonra platformların çalışmaya başladığını açıklayan Facebook, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Facebook üzerinden iş yapan şirketlerden özür diledi.
Sorunun neden kaynaklandığıyla ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.
Twitter uygulamasının resmi hesabından ise, söz konusu üç platformun çökmesine ve kullanıcıların Twitter'a akın etmesine espirili bir yorum getirilerek, "Tam anlamıyla herkese selamlar" mesajı paylaşıldı.
Twitter'ın mesajına WhatsApp'ın resmi Twitter hesabından "Merhaba" yanıtı geldi. Instagram ise, "Selam ve mutlu pazartesiler" yanıtını verdi.
Ulaştırma Bakanı Sayan: Yerli ve milli uygulamaları kullanın
Sosyal medya kullanıcılarının WhatsApp, Facebook ve Instagram'a erişim sağlayamadıklarını bildirmeleri üzerine Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, Twitter hesabından bir açıklama yaptı:
Sayan, "Whatsapp, Facebook ve Instagram servislerinde dünya genelinde erişim sorunu yaşanmakta olup, global kaynaklı sorundan ülkemizdeki kullanıcılar da kısmen etkilenmektedir" dedi.
Ömer Fatih Sayan ikinci açıklamasında ise "yerli ve milli mesajlaşma uygulamalarının önemini" gündeme getirdi:
"Bu mecralarda sıkça yaşanan kesintiler, tüketici hakları yönünden yeni bir düzenleme ihtiyacı olduğunu gösteriyor. Bu tür sorunlar, yerli ve milli mesajlaşma uygulamalarımızın önemini bir kez daha ortaya çıkarıyor. Tüm vatandaşlarımızı yerli ve milli uygulamalarımızı kullanmaya davet ediyorum."
Facebook hisseleri de etkilendi
Facebook, Whatsapp ve Instagram'a dünya genelinde yaşanan erişim sorunu, her üç sosyal medya platformunu çatısında barındıran Facebook'un New York borsasında işlem gören hisselerini de olumsuz etkiledi.
Facebook'un binlerce iç yazışmasını ve belgesini basına sızdıran eski çalışanı Frances Haugen'in açıklamalarıyla borsada düşüş yaşayan Facebook'un hisseleri, uygulamalara erişim sorunu devam ederken yüzde 5'in üzerinde değer kaybetti.
BBC Dezenformasyon Muhabiri: İşimdeki en sessiz birkaç saat
BBC Özel Dezenformasyon Muhabiri Marianna Spring, platformların çökmesinin ardından "İşimdeki en sessiz birkaç saat oldu" yorumunu yaptı.
Spring, "Instagram, Facebook ve WhatsApp yokken BBC'nin gerçekten de bir dezenformasyon ve sosyal medya muhabirine ihtiyacı yok. Aşı karşıtı ve iklim şüphecileri devre dışı kaldı" dedi.