Demokratik Toplum Kongresi (DTK), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Özgür Kadın Hareketi (Tevgera Jinên Azad-TJA), MED Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuki ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED) ile Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER) öncülüğünde, 6 Şubat’ta yapılması planlanan ancak deprem nedeniyle iptal edilen “Gemlik Yürüyüşü”nün Hakkari Valiliğince yasaklanması hak ihlali sayıldı.

Kentten çıkışlar yasaklanmıştı

Yürüyüş öncesi Hakkari Valiliği, 2 günlük yasak kararı almış, HDP’li yöneticilerin il dışına çıkışına kısıtlama getirmiş ve kurulan birçok noktada il dışına çıkmak isteyen araçlara cezalar kesilmişti. Bu karara itiraz eden Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Van İdare Mahkemesi’ne başvurarak işlemin iptal edilmesini talep etmişti. Yapılan başvuruyu değerlendiren Van 4. İdare Mahkemesi, “Valiliğin seyahat hürriyetini kısıtlayıcı mahiyette karar aldığını ve kararın hukuka uygun olmadığına” karar verdi.

‘Seyahat ve toplantı gösteri özgürlüğü’ vurgusu

Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ifade özgürlüğünün bir unsuru olduğuna ve demokratik toplumunun en temel değerleri arasında yer aldığına kuşku bulunmadığına dikkat çeken mahkeme, “Bu hakların kullanımı, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir. Ancak, bu konuda yapılacak tüm düzenlemelerin demokratik toplum gereklerine uygun ve ölçülü olması şarttır. Seyahat özgürlüğü, vatandaş veya yabancı olsun insanların yer değiştirme serbestisini ifade etmektedir. Bir başka anlatımla, seyahat özgürlüğü, dolaşım, gidip-gelme, yer değiştirme ve yerleşme serbestliğini ifade eder. Özgürlüğün kapsamı hareket etme ya da bulunduğu yerde kalma, alıkonulmama, ikametini seçme gibi unsurları içine almaktadır” ifadelerine yer verdi.

‘Kısıtlayıcı karar alındı’      

Hakkari Valiliğinin, yurttaşların yürüyüşe katılımını engellemek için il dışına çıkışlarının 3 gün boyunca engellediğine dikkat çekilen kararda, “Bu kapsamda emniyet güçlerince karayoluna polis kontrol noktaları kurularak aralarında Hakkari HDP İl Yönetici ve üyelerinin de bulunduğu bir kısım vatandaşın il dışına çıkmalarının engellenmek suretiyle tutanak düzenlendiği görülmektedir. Anayasa’nın 23. maddesinde seyahat hürriyetinin, suç soruşturma ve kovuşturması sebebiyle ve suç işlenmesini önlemek amaçlarıyla kanunla sınırlanabileceğinin ifade edilmesi ve bu doğrultuda 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11/C maddesi uyarınca kamu düzeni ve güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hâllerde Vali tarafından sorumluluğu altındaki il sınırları içerisinde yapılacak gösteri ve yürüyüşe ilişkin olarak seyahat hürriyetinin kısıtlayabileceğinin açık olduğu, ancak dava konusu işlem ile alınan tedbirin içeriğine bakıldığında ise Hakkari ilinden Bursa iline bir başka deyişle iller arası seyahati kısıtlayıcı nitelikte tedbirin alındığı anlaşılmaktadır” denildi.

Valiliğin kararı hukuka aykırı

Alınan kararın hukuka uygunluğunun olmadığına dikkat çekilen kararda, “Yürüyüşün yapılacağı Gemlik ilçesinin bağlı bulunduğu il sınırları dahilinde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasının ve ihtiyaç duyulduğunda genel asayişi bozan grupların dağıtılmasının Gemlik ilçesinin bağlı bulunduğu İl Valiliğinin (Bursa) görev ve yetkisi içinde olduğu dikkate alındığında, Bursa İli Gemlik ilçesinde yapılacak gösteri ve yürüyüşe ilişkin olarak Hakkari Valiliği’nce seyahat hürriyetini kısıtlayıcı mahiyette tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir” diye belirtildi. Kaynak: MA