Pazartesi, erken saatlerde Türkiye ve Suriye'yi vuran 7,8 büyüklüğündeki depremin adından yaptığı açıklamada BM Genel Sekreteri António Guterres "Bu trajedi saatinde kalbim Türkiye ve Suriye halkıyla atıyor" dedi. "Birleşmiş Milletler depreme göğüs germeyi desteklemeye tam olarak kararlıdır. Ekiplerimiz sahada ihtiyaçları değerlendiriyor ve yardım sağlıyor."

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisin (OCHA), Pazartesi saat 16:00 dolaylarında yayınladığı bir durum özetinde, iki ülkede "2 bine yakın ölüm bildirildiğini" ve ikinci deprem öncesinde en az 78 artçı sarsıntı kaydedildiğini söyledi.

Türkiye hükümeti, uluslararası yardım çağrısında bulunan 4. düzey alarmı yayınladı. Kuzeybatı Suriye'de, çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu insani yardıma muhtaç yaklaşık 4,1 milyon insan yaşıyor.

Suriyeliler, sert kış aylarında süre giden bir kolera salgınıyla boğuşuyor. Salgınla mücadele için 2022'nin son çeyreğinden devreden yüzde 48'lik bir finansman açığı var ve gerekli bütçe toplam 800 milyon dolardan fazla olmasına karşın taahhüt edilen miktar 371 milyon dolarda kaldı.

Guterres, BM'nin felakete yakalanan binlerce kişiye yardım etmek için uluslararası topluma güvendiğini, "birçoğuna erişimin zaten zor olduğu bölgelerde insani yardıma korkunç bir ihtiyaç duyulduğunu" söyledi.

DSÖ şefi Tedros Adhanom Ghebreyesus bir tvit paylaşımıyla acil sağlık ekiplerine, yaralı ve en savunmasız olanlara temel bakım sağlamak için yeşil ışık yakıldığını açıkladı.

BM Afet Değerlendirme ve Koordinasyon Ofisi'nden (UNDAC) uzman ekipler de, korkunç görüntüleri sosyal medya gönderilerinde resmedilen çökmüş devasa yapılara dönüşmüş yoğun yerleşim alanlarında ortasında, "konuşlanmaya hazır" olduklarına ilişkin bir tvit yayınladı.

Türkiye'deki BM ofisi, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, can ve mal kayıplarından duyduğu derin üzüntüyü dile getirdi. "Birleşmiş Milletler'in Türkiye ile dayanışmasını ifade ve yardıma hazır [olduğunu]" ifade ettiği mesajında mağdurların ailelerine "halka ve hükümete" başsağlığı dileklerini ileterek, yaralıların hızlı bir şekilde iyileşmesini diledi.

Suriye yardım kanalı da vuruldu 

Suriye'deki BM Mülteci Ajansı (UNHCR), Twitter'da, "Bu sabahki depremin neden olduğu can kaybından derin üzüntü duyduklarını" ve "Suriye'deki ihtiyaç sahiplerine yardım ve destek sağlamak için BM Ajansları ve diğer insani yardım aktörleriyle önlemleri aktif olarak koordine ettiğini" bildirdi.

BM, insani yardım ortaklarıyla birlikte, Suriye'nin kuzeybatısında her ay sınır ötesi hava teslimatları yoluyla yaklaşık 2,7 milyon kişiye yardım ediyor.

BM, yerel makamlardan gelen ilk bilgilere göre, 17 farklı alt bölgede 224 binanın tamamen yıkıldığını ve en az 325'inin depremler nedeniyle kısmen tahrip olduğunu bildirdi.

İdlib ve Halep'te şok

Deprem'in etkileri Lübnan'a kadar ulaşmış olsa da, en büyük hasar Suriye'nin kuzeyinde gerçekleşti, aralarında Halep ve İdlib'deki iki hastanenin de olduğu binlerce binanın çöktüğü bildirildi.

Uzun süredir devam eden ülkedeki savaş nedeniyle yerinden edilmiş milyonlarca insana ev sahipliği yapan Kuzey Suriye'deki insani ihtiyaçlar zaten çok büyük.

Kar ve yağmur, kendi aileleri de çöken binaların altında kalmış olan kişilerin yer aldığı kurtarma ekiplerinin çalışmalarını engelliyor. 

BM çapında destek

Ankara'dan gelen resmi uluslararası yardım talebinin ardından, BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) acil durum müdahalesini desteklemeye hazır olduğunu doğruladı.

UNICEF Genel Direktörü Catherine Russell, "Kalbimiz ve düşüncelerimiz, yıkıcı depremlerden etkilenen Türkiye ve Suriye'deki çocuklar ve aileleriyle. Sevdiklerini kaybedenlere en derin başsağlığı dileklerimizi iletiyoruz" dedi.

Bu destek mesajını yineleyen BM göç ajansı IOM, Gaziantep'teki depoda gıda dışı maddeler ve konuşlandırılmaya hazır temel yardımların hazırlandığını söyledi. Sözcü Safa Msehli, "IOM ekipleri[nin] yerinde değerlendirmeler yap[tığını]" söyledi.

Genel Direktör Antonio Vitorino, Twitter'da kuruluşun, "Türkiye, Suriye, Lübnan, Filistin Toprakları, Ürdün ve ölümcül depremden etkilenen herkesle dayanışma içinde [olduğunu]" söyledi. "Mağdurları desteklemek ve acılarını hafifletmeye yardımcı olmak için bölgedeki hükümetlerle yakın bir şekilde çalışacağız."

BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF, Pazartesi günü geç saatlerde yaptığı bir güncellemede, iki ülkeden gelen sayılara göre 2 bin 300'ü aşkın insanın öldüğünü ve "büyük olasılıkla bu sayının artacağını" söyledi.

UNICEF Genel Direktörü Catherine Russell, "Suriye ve Türkiye'den gördüğümüz görüntüler yürek burkucu" dedi. "Sabahın erken saatlerinde, birçok çocuk derin uykudayken meydana gelmesi, birinci depremi daha da tehlikeli hale getirirken ve artçı sarsıntılar, tehlikelerin süre gitmesine neden oldu.

"Kalplerimiz ve düşüncelerimiz etkilenen çocuklar ve ailelerle, özellikle de sevdiklerini kaybeden veya yaralananlarla birlikte. Acil önceliğimiz, etkilenen çocukların ve ailelerin umutsuzca ihtiyaç duydukları desteği almalarını sağlamaktır."

UNICEF, okulların, hastanelerin ve diğer tıbbi ve eğitim tesislerinin depremler nedeniyle muhtemelen hasar görmüş veya yıkılmış olmasının çocukları daha da çok etkileyeceğini, yolların ve kritik altyapının göreceği potansiyel hasarın, arama kurtarma çabalarını ve daha geniş ölçüde insani müdahaleyi de zorlaştıracağını açıkladı.

DSÖ sahada

Dünya Sağlık Örgütü, uluslararası yardım talebine karşılık vermek üzere, uzman acil tıbbi ekipler inisiyatifinin felaketten etkilenen yaralılarla en savunmasız kişilere temel sağlık hizmeti sağlayacak şekilde etkinleştirildiğini söyledi.

Ulusal yetkililer, depremlerin hemen ardından arama ve kurtarmaya odaklanırken, yaralıların tedavi ve travma giderici bakım ihtiyacının artacağını öngörüyorlar.

DSÖ/Avrupa Türkiye deprem müdahalesini koordine eden Kıdemli Acil Durum Müdürü Dr. Catherine Smallwood, "Acil öncelik, müdahaleyi yerel olarak desteklemektir" dedi. "Türkiye'nin depremlere müdahale konusunda çok güçlü bir kapasitesi var, ancak yıkımın seviyesi karşısında, uluslararası tıbbi yardım çağrısı yayınladılar ve Türk makamlarıyla potansiyel konuşlandırmayı koordine ediyoruz."

Depremden etkilenen bölgelerde toplam 700'den fazla BM personeli çalışıyor. Türkiye'nin Hatay kentinde 2 uluslararası personel ve 52 ulusal personel bulunduğunu belirten BM Sözcüsü Stephane Dujarric, New York'ta yaptığı basın toplantısında Gaziantep'te de yaklaşık 154 uluslararası ve 376 ulusal personel bulunduğunu ve tamamının seferber edildiğini söyledi.

Dujarric, "Suriye'de de tüm personel[in] güvende ve iş başında [olduğunu]" ekledi.