TBMM Anayasa Komisyonu’nda, AKP ve MHP’nin anayasanın 24 ve 41. Maddelerinde değişiklik içeren anayasa değişikliği teklifinin geneli üzerindeki görüşmeler sona erdi.

Teklifin maddeleri ve değişiklik önergeleri de Salı günü görüşülecek.  

CHP ve İYİ Parti’den yoğun 'ortak önerge' trafiği 

Toplantı öncesinde ise CHP ile İYİ Parti arasında, anayasa değişikliği konusunda alınacak tutum ve ortak değişiklik önergesi hazırlanması için yoğun bir görüşme trafiği yürütüldü. Hem 24, hem de 41. Madde değişikliği konusunda önerge hazırlayan İYİ Parti, CHP ile uzlaşma olsun veya olmasın değişiklik önergesi verme kararlılığındaydı.

CHP ve İYİ Parti nasıl bir değişiklik istiyor? 

Komisyonda görüşülen teklifte, anayasanın 24. Maddesinde yapılan değişiklikle, “temel hak ve hürriyetlerin kullanılması, kamu veya özel kesim tarafından sunulan mal ve hizmetlerden yararlanılması, hiçbir kadının başının örtülü veya açık olması şartına bağlanamayacağı” öngörülüyor. Ayrıca “hiçbir kadının dini inancı sebebiyle başını örtmesi veya tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim öğrenim, çalışma, seçme, seçilme” gibi haklardan yoksun bırakılamayacağını öngörüyor.

CHP ve İYİ Parti’nin ortak önergesinde ise “dini inancı sebebiyle” ifadesinin çıkarılması ve bunun yerine “Hiçbir kadın, başını örtmesi de dahil olmak üzere tercih ettiği kıyafet” nedeniyle bu haklardan yoksun bırakılamayacağı hükmü ekleniyor. Teklifteki madde metninin son fıkrasının ise “Alınan veya verilen bir hizmetin gereği olan kıyafet söz konusu olduğunda ise devlet, kadının başını örtmesini hiçbir surette engellememek şartıyla gerekli tedbirleri alır” şeklinde değiştirilmesi isteniyor.  

Anayasa değişikliği teklifinde anayasanın “ailenin korunması ve çocuk hakları” başlıklı 41. Maddesine “Evlilik birliği ancak kadın ile erkeğin evlenmesiyle kurulur” ifadesi ekleniyor

Kulislere yansıyan bilgilere göre iki parti, bu madde değişikliğine destek verilmemesi yönünde uzlaştı. Maddelerin görüşmelerine geçildiğinde, iki partinin iktidar kanadına, bu düzenlemenin metinden çıkarılmasını önereceği veya bu yönde önerge vereceği ifade ediliyor. 

HDP katılmadı 

Komisyondaki görüşmelere ilgi yoğun oldu. Anayasa Mahkemesi’nde görülen kapatma davasından iktidarı sorumlu tutan  ve dün “Anayasa’yı çiğneyen, her gün yargıya talimat veren, bu kadar ihlalde imzası olan bir blokla Anayasa yapılamaz” açıklaması yapan HDP’nin komisyon üyeleri toplantıya katılmadı.

Toplantıya sivil toplum ve kamu kurumları, bakanlıkların da ilgisi yoğundu.  Adalet, Aile ve Sosyal Hizmetler, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri bakanlıkları,  Yargıtay, Danıştay, Yükseköğretim Kurulu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Türkiye Barolar Birliği, Memur-Sen, Türk-İş, KADEM'in de aralarında bulunduğu çok sayıda kamu kurum ve kuruluşu ile sivil toplum örgütü temsilcileri toplantıya katıldı.  

'Bu meseleyi anlamak bence Türkiye'yi anlamaktır'

Komisyondaki görüşmelerde teklif sahibi olarak söz alan AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, “Başörtüsü meselesi, bizi buraya getiren ve aynı zamanda partimiz, AK Parti'nin kurulmasında, bugünlere gelmesinde büyük pay sahibi. Bu meseleyi anlamak bence Türkiye'yi anlamaktır” dedi. 

Şu anda Türkiye’de, Meclis’te kamuda ve eğitim hayatında başörtüsü yasağının fiilen olmadığına işaret eden Zengin, şu görüşleri dile getirdi: 

“Tabii şunu da görmemiz lazım, bugün bu masada oturuyorsak her şeye rağmen çözemediğimiz bir şey var. Çözemediğimiz bir şey olduğu için bugün bu masada oturuyoruz. Ümit ediyorum bu Anayasa değişikliğini yaptığımızda Türkiye tarihinin 60 yıla sari, en uzun, en ağır ihlali olan, en ağır izleri bırakan, toplumsal hayattaki bir problemi tamamen ortadan kaldırma imkanını bulacağız.” 

MHP Grup Başkanvekili Levent Bülbül ise CHP’nin yasa teklifi vermesini kastederek, “Kanun teklifiyle bu sorunun varlığını ifade eden tarafların, Anayasa değişikliğiyle bu sorunun halledilmesine yaklaşımlarında bir farklılık olmayacağı kanaatindeyiz. Kanuna olumlu bakanın Anayasa değişikliğine de olumlu bakması beklenecektir” görüşünü dile getirdi.  

'Olmayan bir şeyi getirdiniz'

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve komisyon üyesi Bülent Tezcan ise eşcinsel evlilikleri engelleme gerekçesiyle “evlilik birliği” tanımının yapıldığı 41. Madde değişikliğinin gündeme getirildiğini söyledi.  Tezcan, “Zaten iki erkek veya iki kadının evlenmesi sözkonusu değil. Olmayan bir şeyi gündeme getirdiniz” diye konuştu.  

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay ise başörtüsüne ilişkin anayasal güvence konusunun CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun,  kamuoyuna açıkladığı kanun teklifi ve öncesinde "helalleşme" çağrısı gündeme geldiğini anımsatarak, “Cumhur İttifakı'nda şunu görüyorum:  'Hayır, siz bu konuda samimi olmayın, olamazsınız, olmamalısınız.' Niye? 'Bu, bizim alanımız, ekmek teknemiz.' Böyle bir kafa var, bu doğru değil” görüşünü dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, CHP’nin yasa teklifini “gollük pas” olarak nitelendirmesini eleştiren Altay, “Böyle denileceğine 'Bay Kemal, doğru bir şey söylüyorsun, bir oturalım da bunu başka formüle edelim.' denilseydi olmaz mıydı?” ifadelerini kullandı.

Bu değişikliğin uzlaşmayla çıkarılması gerektiğini belirten Altay, AKP ve MHP’lilere, “Başörtüsü meselesi artık bitti, buradan size ekmek çıkmaz. Baş açmakla din, kapatmakla da laiklik elden gitmez” dedi.  

'Eksik metinle uzlaşma arıyorlar'

İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta ise AKP’nin başörtüsü meselesini, “siyaset pazarında oy devşirilecek gollük pas” olarak gördüğünü savunarak, “ Biz siyaseti bir pasta, başörtüsünü de o pastadan koparılacak irice bir dilim olarak görmüyoruz. Tam tersine başörtüsü meselesinin geniş bir toplumsal mutabakatla ele alınmasını arzu ediyoruz” dedi.

Usta, AKP’nin metninin “eksik” olduğunu belirterek, uzlaşma çağrısı yaptı: 

“Şu anda da AK Partili arkadaşlarımız ellerine eksik bir metni almışlar ve mutabakat arıyorlar. Madem bu konu yeniden siyasetin gündeminde, yeniden masada o zaman anayasa ise anayasa, mutabakat ise mutabakat biz varız.  Gerçekten samimiyet ve ortak akılla bu meseleyi çözme niyetindeyseniz İYİ Parti ve CHP olarak biz varız, çalışmamız burada, biz buradayız. Eksiklikleri gideren, özgürlük alanlarını genişleten ve milletimizin ekseriyetini ortak noktada buluşturacak teklifimiz hazır.”