ROPÖRTAJ / MUHAMMED EMİN SARI 

2019 yılında Mardin’de çekilen ve tek gelir kaynağı Mardin Artuklu Belediyesi bünyesinde temizlik işlerinde çalıştırdığı eşeği Bozo olan, 65 yaşındaki bir adamın yaşamını konu olan “Barê Giran/ Ağır Yük” adlı Kürtçe kısa film FOLCS Uluslararası Kısa Film Yarışmasında “En İyi Film” ödülüne layık görüldü.

Bu yıl 8’inci kez gerçekleştirilen festivalin ana teması “İnsan Hakları” olarak belirlenmişti. New York Film Academy’nin yardımı ile gerçekleştirilen festivale birçok farklı ülkeden yüzlerce kısa film katıldı. Halen Mardin Artuklu Üniversitesi’nde Dr. Öğretim Üyesi olarak çalışan ve daha önce yardımcı yönetmen olarak birçok film çeken, yönetmen Yılmaz Özdil’in ilk kurmaca kısa film çalışması olan 17 dakikalık Barê Giran, festival jürisi tarafından En İyi Film ödülüne değer bulundu.

Pandemi koşulları nedeniyle sanal ortamda gerçekleştirilen ödül töreninde, filmin ödülü Festivalin jüri başkanı ve özel konuğu olan oyuncu William Fichtner tarafından taktim edildi.

“Barê Gêran” filmi şimdiye kadar 102 film festivalinde gösterildi ve toplamda 27 ödül kazandı.

27 Ödüllü Barê Giran Filminin Hakkarili Yönetmeni  Yılmaz Özdil  Hakkari’de İlk kez Hakkari Objektif'e konuştu. 

Sevgili Yılmaz Özdil öncelikle kendininiz kısaca tanıtır mısınız?

Öncelikle bu röportaj için sizlere çok teşekkür ediyorum. Açıkçası yurt içinde ve yurt dışında onlarca habere konu olan Barê Giran filmine ilgi gösteren Hakkari'nin ilk yerel gazetesiniz. Daha önce başka gazetelerde bu konu ile ilgili çıkmış haberleri yeniden yayınlayanlar oldu ama ilk defa bir Hakkari yerel gazetesi konu ile doğrudan ilgilendi. Bu benim için önemli bir şey. 
  
Ben 1979 yılında Hakkari’nin Yüksekova ilçesine bağlı Yeşildere Köyü’nde doğdum. 1998 yılında Yüksekova Lisesi’ni bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümünden mezun oldum. 2003-2006 yılları arasında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Radyo, Televizyon, Sinema Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak çalıştım. 2006 yılının başında Fransız devlet bursu ile Fransa’ya gittim. Fransa’da bir yıl dil eğitimi aldıktan sonra 2007 yılında Paris-1 Panthéon Sorbonne Universitesi’nde sinema mastırımı tamamladım. Ardından Paris-3 Sorbonne Nouvelle Üniversitesi’nde “Kürt Kimliklerinin Sinemada Görsel İnşası” adlı doktora tezime başladım. 2013 yılında tezimi savunduktan sonra Türkiye’ye döndüm. 

 2004-2016 yılları arasında Türkiye, Irak ve Fransa’da çekilen birçok filmde yardımcı yönetmen olarak çalıştım ve çoğu televizyon için yapılmış birçok belgesel film yönettim. Barê Giran benim ilk kurmaca filmim. 2014 yılından beri Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı’nda Dr. Öğretim Üyesi olarak çalışmaktayım. 

Sinemayla nasıl tanıştınız, şimdiye kadar yaptığınız çalışmaları özetler misiniz?

Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde okuyan bir grup öğrencinin 2000 yılının başında Hakkarili Dengbej Abdulkadir Kızılkaya ile ilgili yapmak istedikleri bir belgesel konusunda benden yardım istemeleri, sinemanın gücünü keşfetmem için bana önemli fırsat sundu. Bu belgeselin dilinin tamamen Kürtçe, konusunun ise dengbejlik ve göçe bağlı kültür erozyonu olması benim sinemaya bağlanmam için ayrıca bir motivasyon kaynağı olmuştur. Yapım yardımcısı ve çevirmen olarak çalıştığım Ribat adındaki bu belgesel gösterildiği birçok festivalden ödülle döndü. Ama tabii bundan önce de sinemaya ilgim vardı. Zaten ailem bana Yılmaz ismini Yılmaz Güney’den dolayı koymuştur. Bu ismin de sinemaya ilgi duymamın sebeplerinden biri olduğunu söyleyebilirim.  

Lisans eğitimimi bitirdikten bir yıl sonra 2003 yılında Yılmaz Erdoğan’ın Vizontele TUUBA filminde çalışma fırsatım oldu. Bu filmden sinemanın organizasyonel, ticari ve estetik yönleri ile ilgili pek çok şey öğrendim.  Ardından 2004 yılında yine Beşiktaş Kültür Merkezi sayesinde tanıştığım Hiner Saleem’in Irak Kürditsan Bölgesi’nde çekilen Sıfır Kilometre filminde yönetmen yardımcısı olarak çalıştım. 2016 yılına kadar devam eden bu süreçte Yılmaz Erdoğan’ın Vizontele TUUBA (2003) ve Organize İşler (2005), Hiner Saleem’in Sıfır Kilometre (2004), Si Tu Meurs Je Te Tue (2010) ve My Sweet Pepper Land (2013), Claude Weisz’in Les Kurdes d'Auvergne (2010) ve Ender Özkahraman’ın Zor Bir Karar (2016) filmlerinde çalıştım. Bu süreç boyunca çoğunluğu televizyon belgeseli formatında olan on kadar belgesel film de çektim. Bunlardan en önemlisi, 2005 yılında çektiğim ve konusu “internet, mültecilik ve kimlik” olan Search belgeselidir. O dönem edinebildiğim amatör ekipmanla çektiğim bu belgesel hem Türkiye kamuoyunda çok tartışılmış, hem de Fransa’nın Premiers Plans Festival d’Angers gibi önemli festivallerde gösterildi. 

Barê Giran filminin öyküsünü okuyucularımız için kısaca aktarır mısınız? Bir de sanırım okuyucularımız bu filmin çekim sürecini de dinlemek isterler.

Filmin öyküsü kısaca şöyledir; 65 yaşında bir adam olan Avdel ailesini Mardin Belediyesi bünyesinde çalıştırdığı yaşlı eşeği Bozo’nun maaşı ile geçindirmektedir. Belediye meclisi Bozo’yu “emekli” edince, Avdel işine devam edebilmek için genç bir eşek aramaya koyulur. Ancak Suriye savaşından kaçıp kendisine sığınan yeğeni Salih dayısı Avdel’e yardım etmek için Suriye’de bıraktığı genç eşeğini aramaya karar verir.   

Barê Giran’ın hikayesini 2017 yılında yazmaya başladım. 2018 yılında Mardin Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı’nda birlikte çalıştığım Araştırma Görevlisi Betül Çoban ve Şehmuz Kurt’la beraber senaryoyu bir proje haline getirerek üniversitemizin Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü’ne başvurduk.

Projemiz kabul edildi ve desteklendi. Fakat buradan aldığımız destek ancak giderlerimizin dörtte üçünü karşılayabildi. Çünkü özellikle filmde kullandığımız hayvanların kiraları, yurtdışından gelen profesyonel oyuncularla çalışmamız ve filmin festival dağıtım sürecinin pahalılığı bütçemizi artıran sebepler oldu. Bazı dost ve arkadaşlardan aldığımız ek desteklerle  2018 Aralık ayında çekimlere başladık ve 2019’un Mart ayında filmin postprodüksiyon işleri bitti. İlk katıldığımız  festival Cannes Film Festivali’nin yarışma dışı bölümü olan Short Film Corner oldu. Ardından Duhok Film Festivali ile devam ettik ve bugün itibarı ile katıldığımız festival sayısı yüzü aştı, aldığımız ödüller ise 27’yi buldu.  

“Barê Giran” dışında başka sinema filminiz var mı?

Barê Giran benim ilk kurmaca filmim. 2019 yılı yapımlı bu film bugüne kadar aralarında Tampere (Finlandiya), Glasgow (İskoçya), Galway Film Fleadh (İrlanda), Encounters (İngiltere) ve Cine Lebu (Şili) gibi tanınmış uluslararası film festivallerinin de olduğu yüzden fazla festivale katıldı ve bu festivallerden 27 ödül aldı.

Planladığınız başka çalışmalarınız var mı?

Şu an iki ayrı uzun metraj film projesi üzerinde çalışıyorum. Bunlardan birincisi olan Aforoz adlı projemin senaryosunu geçen yaz bitirdim. O tarihten bu yana ulusal ve uluslararası fon ve sübvansiyon arayışındayım. Eğer her şey planladığımız gibi gitseydi 2021 yılının başında Hakkâri veya Bitlis’te çekmek istiyordum bu filmi. Ancak, ne yazık ki, son iki yılda Türkiye’nin uluslararası festivallerde en fazla ödül almış olan kurmaca filmi “Barê Giran”ı yapmış olmama rağmen ne Kültür Bakanlığı’ndan ne de TRT’den yeni projeme destek çıkmadı. Ki aldığımız ödüllerden bir tanesi Oscar sertifikalı olduğu için, Barê Giran 2021 yılında kısa film dalında Oscar’a aday adaylığı hakkı kazanmış olan Dünya’nın en iyi 170 kısa filmi arasına girmeye de hak kazanmıştı. Tabii yurt içinde fon ve sübvansiyon bulamadığınız zaman ne yazık ki yurtdışında da destek almak zorlaşıyor.
 
Eğer her şeye rağmen bir şekilde bu uzun metraj film projemi fonlayabilirsem 2023 yılının başında çekmeye çalışacağım. 

Halihazırda Barê Giran’in uzun metraj versiyonu üzerinde de çalışıyorum ve senaryosunu bitirmek üzereyim. Tabii bu yeni versiyonun hikayesi kısa filmin hikayesinden biraz farklı olacak. Ancak henüz senaryo geliştirme aşamasında olduğumdan bu projenin olgunlaşması için biraz daha zamana ihtiyacım var.

Barê Giran’ın aldığı ödüller şunlar: 

1.    Altın Meliton En İyi Kısa Film Ödülü, 2nd Navarra International Film Festival, Navarra, İspanya, 2020

2.    En İyi Kısa Film Ödülü, 15. Boston Türk Festivali, Belgesel ve Kısa Film Yarışması, Amerika Birleşik Devletleri, 2020

3.    En İyi Kısa Film Ödülü, 20th Festival International De Cine De Lebu, Şili, 2020

4.    En İyi Kısa Film Ödülü, 3. Siirt Uluslararası Kısa Film Festivali, Türkiye, 2020

5.    En İyi Kısa Film Ödülü, 31. Ankara Uluslararası Film Festivali, Türkiye, 2020

6.    En İyi Kısa Film Ödülü, 6. Festival Gollut, İspanya, 2019

7.     En İyi Kısa Film Ödülü, 6th Festival Brasil De Cinema İnternational, Brezilya, 2020

8.    En İyi Kısa Film Ödülü, 7th Festival Construir Cine, Arjantin, 2020

9.    En İyi Kısa Film Ödülü, Folcs International Short Film Competition, Amerika Birleşik Devletleri, 2021

10.    En İyi Kısa Film Ödülü, Newcastle International Film Festival, Avustralya, 2019

11.    En İyi Kısa Film Ödülü, Primavera Film Festival Barcelona, İspanya, 2020

12.    En İyi Kurmaca Kısa Film Ödülü, Diamond Film Awards, İtalya, 2020

13.    En İyi Kürtçe film Jüri Özel Ödülü, 7th Duhok International Film Festival, IKYB, 2019

14.    En İyi Senaryo Ödülü, 19th European Short Film Festival Of Nice, Fransa, 2019

15.    En İyi Ulusal Kısa Film Ödülü, 18. !F İstanbul Bağımsız Filmler Festivali, Türkiye, 2019

16.    En İyi Ulusal Kısa Film Ödülü, 20. İzmir Uluslararası Kısa Film Festivali, 2019

17.    King Bonn Ödülü, China New Media Short Film Festival, Çin Halk Cumhuriyeti, 2019

18.    Festival Büyük Ödülü, 17th Mediterranean Short Film Festival, Fas, 2019

19.    İkinci En İyi Film Ödülü, 13. Rotary Uluslararası Kısa Film Festivali, Türkiye, 2021

20.    Jüri Özel Ödülü, 4. Afsad Uluslararası Kısa Film Festivali, Türkiye, 2021

21.    Jüri Özel Ödülü, Festival International La Gran Pantalla, İspanya, 2020

22.    Teknik Destek Ödülü, 2. Uluslararası Dostluk Film Festivali, Türkiye, 2019

23.    En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Adil Abdurrahman), 6th Festival Cinematografico De Mérida, Meksika, 2020

24.    En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Adil Abdurrahman), Long Story Shorts International Film Festival, Romanya, 2020

25.    En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Adil Abdurrahman), OIff Short Films Festival, İtalya, 2020

26.    En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Adil Abdurrahman), Primavera Film Festival, İspanya, 2020

27.    En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü (Saman Mustafa), 6th Festival Brasil De Cinema İnternational, Brezilya, 2020