E mlak, çevre temizlik ve motorlu taşıt gibi vergiler ile resmi işlemlerde alınan çeşitli harçlar, araç muayene ücretleri, Gelir Vergisi tarife dilimleri, deprem vergisi olarak bilinen Özel İletişim Vergisi, trafik cezaları ve çeşitli idari cezalar yüzde 60’a yakın oranda zamlanacak.

Söz konusu maktu vergiler ile ceza, harç ve ücretler, Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesine göre her yılın başında, ‘yeniden değerleme oranı’ kadar artırılıyor. Her yıl ekim ayı sonu itibarıyla yurtiçi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) son on iki aylık ortalamasında bir önceki on iki aylık dönemin ortalamasına göre meydana gelen artış, izleyen yılda uygulanacak yeniden değerleme oranını veriyor.

Üretici enflasyonunun seyrine göre yeniden değerleme oranının son yıllarda enflasyonun seyrine göre oldukça farklı düzeylerde oluştuğu, yüksek enflasyonlu yıllarda mükellefin yükünün ağırlaştığı görülüyor. Kimi yıllarda yüzde 3’lerde kalan, 2022’de yüzde 36,2’ye çıkan yeniden değerleme oranında 2023’te ise yüzde 122,93’le tarihindeki en yüksek düzeyin uygulandığı ve mükelleflerin yükünün rekor düzeyde arttığı dikkati çekiyor.

2024’te ibre yüzde 58-60 arasını gösteriyor

2024 başında çeşitli vergi, ceza, harç ve ücretlere uygulanacak yeniden değerleme oranı, 3 Kasım’da Ekim 2023 enflasyon verileri açıklandığında netleşecek. Yİ-ÜFE’nin eylül sonu itibarıyla düzeyi, yılbaşından geçerli olacak yeniden değerleme oranının yüzde 60 dolayında olacağını gösteriyor. Buna göre gelecek yıl çeşitli vergi, ceza, harç ve ücretler 2023’teki kadar olmasa da yine yüksek oranda artacak.

Kasım 2022’de 2026,08 olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeks değeri, Eylül 2023’te 2749,98’e yükseldi ve son on bir aydaki endeks değerlerinin ortalaması 2274,90 oldu.

Ekim ayında Yİ-ÜFE artışı sıfır bile olsa son on iki ayın ortalaması 2314,49 olacak ve önceki on iki aylık dönem ortalamasında 1463,39 olan endeks değerine göre yıllık artış yüzde 58,16’ya gelecek. Bu da 2024’te çeşitli vergi, harç ve cezalara uygulanacak yeniden değerleme oranını verecek.

Ekim ayında Yİ-ÜFE yüzde 3 artarsa, son on iki ayın ortalama endeks değeri 2321,37’ye, önceki on iki aya göre artış yüzde 58,63’e; aylık artışın yüzde 5 gelmesi durumunda ortalama endeks 2325,95’e ve önceki on iki ayın ortalamasına göre değişim yüzde 58,94’e ulaşacak. Ekimde aylık yüzde 5’in üzerindeki üretici fiyat artışı olasılığında ise yeniden değerlemeyi veren on iki aylık ortalamalara göre Yİ-ÜFE artışı bunun da üzerinde gelecek ve Cumhurbaşkanı yetkili olduğu alanlarda indirim-artırım yetkisini kullanmazsa 2024 başında ilgili kalemlerdeki yükümlülükler bu oranda artırılacak.

2023’ün enflasyon yükü 2024’e

Yüksek yeniden değerleme oranı ile vergi ve cezaların yüksek oranda artırılması, aynı zamanda 2023 yılındaki yüksek enflasyonunun özellikle dar ve sabit gelirler üzerindeki erozyonunu 2024’e de taşımak anlamına geliyor. Ekim sonunda belli olacak yeniden değerleme oranına göre yılbaşında artırılacak yükümlülükler şunlar:

 Emlak Vergisi

- Çevre Temizlik Vergisi

-Motorlu Taşıtlar Vergisi

-Gelir Vergisi Kanunu, bazı istisna tutarları, vergi tarifesi dilimleri vb.

- Veraset ve İntikal Vergisi, istisnalar, tarife matrahları

- Damga Vergisi.

-Özel İletişim Vergisi

- Trafik cezaları

- Ehliyet ve pasaport harçları

-Vergi Usul Kanunundaki cezalar

-Kabahatler Kanununa tabi idari para cezaları

-Araç muayene ücretleri

Cumhurbaşkanı'nın değişiklik yetkisi

Vergi Usul Kanunu uyarınca Cumhurbaşkanının, vergi ve harçlarda yeniden değerleme oranını yüzde 50’ye kadar azaltma ve yüzde 50’ye kadar artırma yetkisi bulunuyor. Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde Cumhurbaşkanının artırma yetkisi yüzde 50, indirme yetkisi yüzde 80 düzeyinde bulunuyor.

Ancak söz konusu yetkinin nadiren ve sınırlı kullanıldığı, genelde Yİ-ÜFE’de gerçekleşen ortalama artışa göre belirlenen yeniden değerleme oranının her yıl söz konusu vergi, harç, ceza ve diğer yükümlülüklere uygulandığı görülüyor. Cumhurbaşkanının idari para cezaları başta bazı kalemlerde ise böyle bir yetkisi bulunmuyor, ilan edilen yeniden değerleme oranları bu kalemler için değiştirilemiyor.(Dünya)