Rusya'da geliştirilen ve ülkede yaygın kullanılmasına onay verilen ilk koronavirüs aşısının iki hafta sonra piyasaya sürüleceği ve önceliğin sağlık çalışanlarına verileceği açıklandı.

İsmini Sovyetler Birliği'nin uzaya gönderdiği ilk uydudan alan "Sputnik V" aşısına uluslararası çapta uzmanlardan eleştiriler ise sürüyor.

Rusya'dan yetkililer, Gamaleya Enstitüsü tarafından geliştirilen aşının aralarında doktorların da olduğu gönüllülere yapılarak son deneme sürecinin yapılacağını, ekim ayında ise tamamen piyasada olacağını duyurdu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kendi kızının aşıyı çoktan aldığını, ancak testlerin henüz tamamlanmadığını ve uzmanların aşının ne kadar çabuk tescil edildiği konusunda şüpheleri olduğunu söyledi.

Aşı, Moskova merkezli Gamaleya Enstitüsü tarafından Rusya Doğrudan Yatırım Fonu'ndan (RDIF) sağlanan fon kullanılarak geliştirildi. 

Bilim insanları aylarca insan denemeleri yaptılar, ancak verileri henüz yayınlamadılar ve Salı günkü duyurudan önce genellikle onaydan önce gelen önemli Aşama 3 aşamasına başlamadılar.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) eski komiseri Dr.Scott Gottlieb, aşının şu ana kadar test edildiği kişi sayısının, tipik olarak küçük bir grup ve çalışmaları içeren bir Faz 1 denemesine eşdeğer olduğunu söyledi. 

"ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve Avrupa İlaç Dairesi (EMA), aşı, acil insani yardım amaçlı kullanım için hızlı onay prosedürlerine ihtiyaç var ve Rusya'nın da eşit derecede ihtiyatlı bir yaklaşım benimsediğine dair kanıtları görmemiz gerekiyor," açıklaması yaptı.

ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Sekreteri Alex Azar ABC Salı günü yaptığı açıklamada, "Önemli olan aşı ile ilk olmak değil. Önemli olan, Amerikan halkı ve dünya halkı için güvenli ve etkili bir aşıya sahip olmakır" dedi.

Rusya, aşı testleri hakkında hiçbir bilimsel veri yayınlamadı ve CNN, güvenlik veya etkinliği hakkındaki iddiaları doğrulayamadığı yönünde bir haber yaptı. Ancak Rusya, aşının 1 Ağustos'ta tamamlanan Faz 1 ve Faz 2 denemelerinden geçtiğini söylüyor.

Nottingham Üniversitesi, Bulaşıcı Hastalıklar Epidemiyolojisi Emeritus Profesörü Keith Neal, CNN'e verdiği demeçte, "Bunun güvenli olup olmadığı konusunda herhangi bir bilgimiz yok," dedi.

Rusya, Aşama 1 ve 2 denemelerindeki gönüllülerin aşıyı aldıktan sonra kendilerini iyi hissettiklerini ve öngörülemeyen veya istenmeyen yan etkiler göstermediğini iddia ediyor.

Neal CNN'e verdiği demeçte, "En azından antikor ürettiğini düşünürdüm. Bilmediğimiz şey, insanları enfeksiyona karşı koruyup korumadığıdır."

Nisan ayında Rusya, onaylanmadan önce Aşama 3 aşı denemesi ihtiyacını ortadan kaldıran bir yasa çıkardı.

Bu onay, koronavirüs aşısının Aşama 3 testleri devam ederken bile dağıtılabileceği anlamına geliyor - pratik olarak konuşursak, toplu üretilen dozların haftalarca hazır olması beklenmiyor.

Hızlı izleme söz konusu olduğunda Rusya yalnız değil - Çin, Haziran ayında ordu mensupları için deneysel bir koronavirüs aşısını onayladı.