Darya Kızılboğa

Darya Kızılboğa

HAVVA’NIN KIZLARI MECLİSTE

      Cumhuriyetin 95. Yılı vesilesi ile biz kadınlar olarak henüz Cumhuriyet ilan edilmeden Kadınlar Halk Fırkasını kuran Nezihe Muhiddin ve arkadaşlarına bin selam gönderiyoruz. Henüz Cumhuriyet kurulmadan parti kuran ve Osmanlı döneminin aydın kadınlarından olan, ömrünü kadın mücadelesine armağan eden ve İstanbul’da akıl hastanesinde vefat eden Nezihe Muhiddin kimdir peki.

       1889 doğumlu olan Nezihe Hanım, iyi bir eğitim alıp Almanca, Fransızca, Farsça ve Arapça bilir ve Fen bilgisi öğretmenliği yapar henüz 20 yaşındayken. Gazetelerde yazıları yayınlanır ve konferanslar vermeye başlar ve hem Osmanlı döneminde hem de cumhuriyet döneminde kadın hakları öncülüğü yapmıştır. Cumhuriyeti ‘kadınlar için uygun bir zemin ‘ olarak görür ve 16 Haziran 1923’te daha Cumhuriyet ilan edilmeden kadınlara oy hakkı ve siyasal haklar talebi ile Kadınlar Halk Fırkasını kurar ve parti Cumhuriyet tarihinin ilk siyasal partisi olur. Kadınların milletvekili hatta asker olabileceğini savunur. Dönem hükümeti aşırı bulur ve partiye izin vermez. Dönem gazeteleri ‘Havva’nın kızları Meclise girerek yılın Manto modasını tartışacak ‘ gibi çirkin ithamlarda bulunup alay ederler.

      Dönem Türkiye’sinin güçlü kadınlarını yıldıramazlar elbette ki talepleri daraltarak 1924’te Türk Kadınlar Birliği’ni (TKB) yi Nezihe Muhiddin’in öncülüğünde kurup mücadelelerine dernekte devam ederler. Derneğin üye sayısı 1000 i aşmış ve 4 ilde şube açmıştı.  Hem basının hem de hükümetin ağır baskılarından dolayı TKB seçimlerde aday gösteremedi.

     Nezihe Hanımın varlığından rahatsız olan büyük bir topluluk vardı ve kendisine el çektirmek için ne gerekiyorsa yapacaklardı. Bu yüzden dernekte hareketlilik başlattılar, kendisinin yolsuzluk yaptığına dair iftiralar attılar, yıldırma ve itibarsızlaştırma politikaları ile 1927 Eylül ayında kendisine en büyük darbe vuruldu. TKB kongresinde Nezihe Hanım ihraç edildi. Nezihe Hanımın ihracından sonra TKB de oluşan yeni yönetim daha ‘ ılımlı ‘  bir yapıya sahiptir tıpkı birilerinin istediği gibi. Nezihe Hanım’ın izinden gidenler tutuklanır ve günlerce sorguda tutulurlar.

    Nezihe Muhiddin’in yerine gelen Kadınlar Birliği’nin yeni başkanı Latife Bekir öteden beri Nezihe Hanımın icraatine karşı olduğunu belirttikten sonra ‘kadınların siyasi hakları ile meşgul olacak mısınız ‘sorusunu 1927’de şöyle cevaplıyor : ‘Hayır. Biz Nezihe Hanım gibi hayaller peşinden koşacak değiliz ‘. Bu konuşmanın 3 sene sonrasında kadınlara belediyelerde seçme ve seçilme hakkı getiriliyor.
     TKB’den sonra suskunluk dönemine giren Nezihe Hanım evinde toplantılar yapmaya devam etti. O’nun ve arkadaşlarının tüm ülkeyi sarsan düşüncelerinin ardında dönem hükümeti mecburiyetler ile karşı karşıyaydı ve Nezihe Muhiddin’in hayalindeki yasa yani Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı 5 Aralık 1934 yılında kanun değişikliği ile kabul edildi.

     Uğradığı haksızlıklar ve itibarsızlaştırmaya dayanamayan Nezihe hanım akıl hastanesine yatırılmıştır. Eğitimli, mücadeleci feminist bir kadının akıl hastanesine kadar uzanan bu hikayesini unutmayın, bu gün sahip olduğumuz bir çok hakkı kendisine borçluyuz.

     Cumhuriyet’ten bahsederken Nezihe Muhiddin’i unutmayın. Türkiye’nin ilk siyasal partisini kadınlar, Kadın partisi ile kurmuştur. Muhiddin’in 1908’den itibaren seçme ve seçilme hakkı için verdiği mücadele yerini bulmuştur. Şu an gerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde olan Kadın vekiller gerekse yerel yönetimlerde, partilerde görev yapan kadınlar Nezihe Muhiddin’i hatırlasınlar.

    Vekil olan kadınların özellikle kadınların vekilliğini yapmaları gerektiğini hatırlatmak isteriz, bizlere rağmen alınan kararlarda kendilerinden mücadele etmelerini bekliyoruz.

    Nezihe Muhiddin’in ruhunu yaşatmak dileği ile, ışıklar içinde uyusun.

kadinsizinkilap121.jpgkadinsizinkilap123.jpgkadinsizinkilap122.jpg

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Yorumlarınız editör onayından geçtikten sonra yayınlanacaktır. Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. Yapılan yorumlardan yazarları sorumludur. Kurumumuz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.